مراقبت های قبل از عمل جراحی
بعد از زایمان ضمن توجه پرستار به نیاز فیزیکی شیرخوار ،باید نیاز های عاطفی والدین نیز در نظر گرفته شود پرستار باید والدین را در ابراز احساسات و نگرانی خود تشویق نماید که در ارتقای وابستگی عاطفی قبل از عمل موثر است .
شیرخوار را از نظر هر گونه عفونت به دقت مورد بررسی قرار داده و علائم عفونت را هر چه سریعتر گزارش کند ( تب ، بیقراری ، قرمزی یا ترشح اطراف شکاف و ..........) وجود عفونت مانع انجام عمل جراحی می شود.
پرستار باید آموزش لازم را جهت مراقبت از کودک در خانه تا قبل از عمل جراحی ( بخصوص در مورد تغذیه ) به مادر بدهد . والدین را تشویق نماید که رفتارشان با کودک متعادل باشد ،نه بیش از حد از او حمایت کنند و یا بی اعتنا باشند .
مادر را تشویق کند تا هر چه زودتر تغذیه را شروع کند تا به پیوند عاطفی مادر و کودک کمک کند .
تغذیه شیرخوار را بر اساس سن و نیاز های شیرخوار ارتقاء دهد .
مراقبت های پس از عمل جراحی شکاف لب:
راه هوایی نوزاد را با ساکشن متناوب ترشحات بینی و دهان بعد از عمل باز نگهدارید.
محل عمل از نظر خونریزی کنترل و بررسی گردد.
یکی از تلاشهای مهم در دوره پس از عمل جراحی محافظت از ناحیه عمل می باشد. به کارگیری یک وسیله حفاظتی از لب ها، متعاقب ترمیم شکاف لب، می تواند از وارد آمدن آسیب به ناحیه بخیه پیشگیری نماید. بلافاصله پس از عمل جراحی، استفاده از محدود کننده آرنج در جهت پیشگیری از تحریک ناحیه بخیه ممکن است به کار رود، اگرچه در بسیاری از مراکز استفاده از این روش توسط بسیاری از جراحان منسوخ شده است. توصیه می شود که وسیله مهارکننده با سنجاق به لباس شیرخوار ثابت شود.
شیرخوار بزرگتری که قادر به غلتیدن می باشد، جهت جلوگیری از غلتیدن بر روی شکم و تماس صورت با تخت ممکن است علاوه بر مهارکننده آرنج نیاز به استفاده از مهار کننده جلیقه داشته باشد. حائز اهمیت است که وسیله محدود کننده، در ساعات منظمی( به طور مثال هر ۲ ساعت) باز شود.
با این کار می توان امکان حرکت بازوها و تسکین ناشی از محدودیت ها را پیش آورده و پوست را از نظر علائم تحریک تحت نظر گرفت. برداشتن محدودیت ها همچنین فرصت مناسبی را برای برقراری تماس بدنی و در آغوش کشیدن نوزاد فراهم می سازد.
بهترین وضعیت ،وضعیت طاقباز یا پهلو است کودک را طوری قرار دهید که از کشیده شدن لب به ملافه پیشگیری شود . استفاده از ضد دردهای مناسب، درد پس از جراحی را کاهش می دهد. آرامبخش نیز در مواردی که شیر خوار بسیار بی قرار و مضطرب باشد توصیه می شود.
اسباب بازیهای کوچک و موبایل در دسترس کودک نباشد چون ممکن است آنها را به دهان برده و باعث آسیب محل عمل شود.
جهت سهولت در تنفس کودک می توان از دستگاه بخور در اطاق وی استفاده نمود.
پس از هوشیاری کامل ، تغذیه با مایعات صاف شده، شروع و معمولا تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک بر حسب تحمل کودک در وضعیت نشسته آغاز می گردد تغذیه شیر خوار تا چند روز بعد از عمل باید بدون فشار به خط بخیه انجام شود،به این منظور از قطره چکان یا سرنگ با نوک پلاستیکی استفاده کرده و آن را از کنار لب وارد دهان نمایید در صورت نیاز از گاواژ یا لوله بینی معده ای استفاده کنید .
به تدریج تغذیه باپستانک را انجام دهید و از غذا های نرم استفاده کنید . یک ماه بعد می توان غذا های معمولی بجز غذا های سفت را به کودک داد. دادن مواد غذائی و مایعات کافی در به دست آوردن وزن و جلوگیری از دهیدراتاسیون لازم و ضروری است برای جلوگیری از وارد آمدن فشار به خط بخیه از گریه کردن شیرخوار ممانعت می شود. بعد از هر بار تغذیه باید خط بخیه را با دقت از شیر یا ترشحات سروزی پاک نمود. ممکن است لایه باریکی از پماد آنتی بیوتیک جهت مالیدن به خط بخیه، پس از تمیز کردن آن ناحیه تجویز گردد. یکی از مسئو لیت های پرستار مراقبت دقیق از ناحیه بخیه است زیرا التهاب یا عفونت ، از التیام مناسب جلوگیری کرده و بر زیبایی پس از ترمیم تاثیر گذار است .بخیه ها ۱۴-۱۳ روز بعد از عمل جراحی برداشته می شود. محلول مورد استفاده جهت شستشوی محل بخیه ها اغلب سرم فیزیولوژی میباشد. چون این شیرخواران از طریق دهان تنفس می کنند ،در نتیجه مرتب دهان و لبهای آنها خشک شده و ترک می خورد .بنابراین باید با چرب کردن لبها ،از ترک خوردن لب ها جلو گیری کرد و پس از هر بار تغذیه شیرخوار باید دهان را با نرمال سالین شستشو داده و محل عمل را نیز با دقت کامل به وسیله نرمال سالین و توسط یک پنبه یا گاز نرم از شیر یا ترشحات پاک کرد.
(به طور کلی الگوی پیشرفت تغذیه کودک بعد از عمل به صورت سوپ صاف شده ،سپس مایعات و بعد غذای نرم توصیه می شود.)
مراقبت های پس از عمل جراحی شکاف کام :
بررسی محل جراحی و تمیز نگه داشتن ناحیه مورد نظر
برای تسهیل خروج ترشحات از دهان ،کودک را بر روی شکم قرار دهید.
در برخی موارد شیر خوار پس از عمل جراحی ، دچار مشکلات تنفسی می شود، زیرا جراحی موجب تغییر الگوی تنفسی معمول او شده و باید به تنفس از طریق بینی عادت کند .
حرکت آرنج ها محدود شود .
دارو های مخدر ممکن است به مدت ۴۸-۲۴ ساعت اول پس از جراحی استفاده شود .
تغذیه کودک پس از رفع کامل آثار بیهوشی در وضعیت نشسته انجام می گیرد برای تغذیه کودک باید از فنجان یاکنار قاشق های بزرگ استفاده شود. چون استفاده از قاشق کوچک هر چند با احتیاط خطر آسیب به بخیه ها را به همراه دارد. پرستار باید مراقب باشد هیچ چیزی را وارد دهان نکند زیرا سبب صدمه به ناحیه عمل می شود.
باید به والدین آموزش داده شود که بهبودی کامل کام ۶-۴ هفته طول می کشد.
شیر خواران بزرگ تر معمولا در زمان ترخیص می توانند از غذا های نرم استفاده کنند، باید از دادن غذاهای جامد سفت از قبیل سوخاری ،آب نبات ،چیپس سیب زمینی به کودک خودداری کرد، چون باعث آسیب به کام می شود .
پرستار باید به والدین یاد آوری کند که به دنبال شکاف کام ،فساد وخرابی فوق العاده دندانها وجود دارد بنابر این باید به والدین شیوه صحیح مسواک زدن دندانهای کودک را(زمانی که این کار ایمن باشد ) اموزش داد. اگر دندانها جابجا شوند و در وضعیت بدی قرار گیرند، برای اصلاح آنها به ارتودنتیست احتیاج می شود.
والدین می توانند عملکرد کام را با تحریک کودک به استفاده از واژه های ساده که نیاز به هماهنگی بخش های مختلف صحبت (تکلم) دارد توسعه بخشند تشویق به جویدن و بلع مکرر به تمرین عضلات حلق و کام کمک می کند
پی گیری های لازم در اهداف بلند مدت به والدین تاکید می شود.
در گیر کردن کودک در بازی هایی مانند فوت کردن به او کمک می کند که قادر به بستن قسمت خلفی کام شود. گفتار درمانگر با در نظر گرفتن نیازهای فردی کودک ، والدین را به انجام فعالیت های خاصی هدایت کرده که فرایند تکلم را در او تسهیل نماید. بیشتر کودکانی که به صحبت کردن تشویق می شوند بزودی اعتماد به نفس یافته و در فعالیت های اجتماعی شرکت می کنند
تهیه و ترجمه : *زهره قضاوی –مریم معروفی – دکتر مرضیه حسن پور*