شیوع:
شکاف لب و کام چهارمین نقص شایع در کودکان متولد شده و رایج ترین نقص مادرزادی در ناحیه‌ی صورت است. شیوع آن ۱ در هر ۷۵۰ تولد زنده تخمین زده شده است که این میزان در نژادهای مختلف تفاوت دارد. در آخرین آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۲، شکاف لب و کام به عنوان عمده‌ترین بدشکلی دهانی- چهره‌ای شناخته شده که شیوع آن در حدود ۲/۲-۱ در هر هزار تولد زنده می‌باشد.
علت شناسی:
عوامل ایجاد کننده ی شکاف های دهانی سالهاست که تحت بررسی است.
گرچه در بررسی های متعدد،علل بسیاری برای شکاف کام و لب بدست آمده اما هنوز علت مشخص و مستقلی برای این اختلال شناسایی نشده است.بطور کل میتوان گفت شکاف دهانی- صورتی،نتیجه ای از ترکیب عوامل وراثتی و عوامل محیطی می باشد.
نخست تصور میشد که وراثت فاکتور مهمی در ایجاد این اختلال می باشد اما مطالعات نشان داده اند که ژنتیک تنها در ۲۰ تا ۳۰% بیماران شکاف کام یا لب نقش دارد.قابل ذکر است که یک وراثت ساده مد نظر نیست،بلکه در واقع یک وراثت چند ژنی و چند عاملی مطرح است.
فاکتور های محیطی احتمالاً در زمان های بحرانی از تکامل جنینی و زمانی که ساختار های لب و کام در حال اتصال هستند،در بروز شکاف دخالت دارند.کمبود های تغذیه ای،تابش اشعه،داروهای گوناگون،کمبود اکسیژن، ویروس ها،زیادی ویتامین ها و یا کمبود آن ها در موقعیت خاص میتوانند ایجاد شکاف نمایند.
یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در این زمینه را سن والدین میدانند.افزایش سن هر دو والد،با میزان بروز شکاف لب و کام و شکاف کام به تنهایی ارتباط دارد(گرین و همکاران)
به طور خلاصه شکاف های دهانی-صورتی توسط مکانیسم های کاملاً ناشناخته ی ژنتیکی-محیطی ایجاد میگردد.عدم وجود دانش کافی در مورد علت این عارضه،شیوه های پیشگیری را ناممکن می سازد.
تنها پیشنهاد در این زمینه،انجام مراقبت های دوران بارداری مثل عدم مصرف هر گونه داروی بدون توصیه ی پزشک و دور بودن مادر از شرایط استرس،هیجان و فشار های روحی می باشد.
ماهیت شکاف:
شکاف ، فضا یا فاصله ی غیر طبیعی در لب فوقانی، قوس دندانی یا کام است. اصطلاح عامیانه برای این وضعیت، لب شکری است که استفاده از آن می بایست کنار گذاشته شود.
شکاف کام و لب، نقایص مادرزادی قابل ترمیم هستند که در آن، بافت دهان یا لب در طی هفته های اول تکامل جنین به خوبی تشکیل نشده اند.
شکاف لب به شکل یک فاصله یا شکاف باریک در روی لب بالا است که بسته به شدت اختلال میتواند تا بینی گسترش یابد. این شکاف ممکن است یک سمت لب را درگیر کند که به آن شکاف یک طرفه می گویند و یا هر دو سمت لب درگیر شده باشد که در این صورت شکاف دو طرفه نام می‌گیرد.
بهم نرسیدن دو قسمت کام در طی رشد جنینی موجب ایجاد شکاف کام شده که از لحاظ گستردگی میتواند تنها نرمکام را درگیر کرده و یا این فاصله تا سخت کام و قسمت پشت قوس دندانی کشیده شود.
وجود تنوع گسترده در انواع شکاف های دهانی و پارامتر های گوناگون موثر بر آن، موجب ایجاد سیستم های طبقه بندی مختلف شده که در مراکز درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از جمله ی این سیستم ها میتوان به سیستم طبقه بندی مرکز شکاف کام آیوا اشاره نمود که شامل ۵ گروه از شکاف ها می باشد:
- شکاف لب به تنهایی،یک طرفه و دو طرفه،جزئی و کامل
- شکاف لب و قوس دندانی،یک طرفه و دو طرفه،جزئی و کامل
- شکاف کام تنها، شکاف زیر مخاطی،جزئی و کامل
- شکاف کامل لب،قوس دندانی و کامی،یک طرفه و دو طرفه
- اَشکال ترکیبی شکاف که ممکن است ترکیبی از شکاف های کامل و جزئی باشد.